Ortadoğu'da Meksika Açmazı (5)

6 Mart’da İran’ın kışkırtmasıyla Lazkiye’de ayaklanma çıktı. Suriye ordu güçlerine pusular atılarak çok sayıda güvenlik görevlisi şehit edildi. Suriye hükümeti hızlı ve güçlü bir karşılık vererek isyanı iki gün içinde bastırmıştı. İsyana katılanların tamamı devrim sırasında yurt dışına kaçamayan ve hücrelerde gizlenen devrik rejim kalıntılarıydı. Hepsinin ağır savaş suçlarına karıştığı biliniyordu. Zaten yakalandıklarında idam edileceklerdi. İran, bu adamları bir şekilde organize edip en azından Nusayrilerin yaşadığı sahil eyaletlerinde (Lazkiye, Tartus) küçük bir kıyı devleti kurarak bölgeye tutunmaya çalıştıysa da beceremediler.

Baba Esad döneminde ve sonrasındaki iç savaş yıllarında milyonlarca Suriyeli zulme uğradı. Pazar yerlerine, hastanelere, parklara, benzin istasyonlarına, okullara ve hatta camilere, yani sivil hayatın devam ettiği bölgelere varil bombalarıyla ölüm yağdırdılar. Sahadaki şebbihalar, istihbarat birimleri ve resmi kolluk kuvvetleri kafalarına göre zorbalık, gasp, yaralama, sorgusuz infaz, işkence, tecavüz gibi gibi insanlık suçlarını hoyratça işlediler. Bu kadar acının hesabının sorulması ve insanların yüreğindeki kanamaya pansuman olması için, bana göre, en az 50 bin kişinin idam edilmesi gerekiyordu. Devrim sonrası bir af çıkarılmış, bu türden suçlara bulaşmayanlara eman verilmişti. Kaçıp saklananlar zaten cani adamlardı. Bu adamlar yakalnıp infaz edilince Türkiye’deki siyasal Alevi kanattan sesler yükseldi. Radikal İslamcıların Alevi katliamı yaptığına dair yaygara kopartıldı. Özgür Özel de bu koroya katıldı.

Rejim ve sahadaki şebekesi sadece toplumun diğer kesimlerine değil, Nusayrilerin de en az yarısına zulmediyordu. Şebeke dışında kalan herkes doğal hedefti. Haydut, cani, vahşi, hırsız, tecavüzcü… Bu insanlar üstüne üstlük yeni hükümeti devirmek için de ayaklanmış bir çete. Kırk kere infazı hak eden bu kitleye sahip çıkmak ancak CHP basiretsizliğiyle mümkün olur.

Ayaklanma öncesi pusularda ve ayaklanmanın bastırılma sürecinde 300 Suriye askeri hayatını kaybederken, şebbihalardan da 2 bin civarında kayıp meydana gelmişti. Kökü kazınamasa da eski rejim kalıntıları bir daha ayaklanmaya cüret edemediler. Bu arada hemen her gün birkaç şebbihanın kimliği belirsiz kişilerce(!) infaz edildiği bilgisi geliyor. Sanırım tanıklar olmadan yakaladıklarını bu şekilde ortadan kaldırıyorlar. Yakalanma kamusal alanda olmuşsa, tutuklanıp, yargılayarak idam ediyorlar.

İsrail Savunma Bakanı Katz “Dürzileri terketmeyecek ve Suriye’de sonsuza dek kalacağız” açıklamasıyla kafalarındaki planı ifşa ediyordu. Bu arada Türkiye, İsrail’in NATO tatbikatlarına katılımını veto etti. Bu hem Gazze’deki katliama tepki vermek hem de yaklaşan İsrail tehdidine önlem almak niyetiyleydi.

Süveyda'da Dürziler İsrail bayraklarıyla gösteri yaparken

10 Mart’ta suriye Devleti ile SDG arasında bir anlaşma sağlandı. Önemli başlıkları şu şekilde sıralayabiliriz; 1) Kürt halkının Suriye toplumunun bir parçası olduğu ve anayasal haklarının garantiye alınacağı, 2) Dini veya etnik kökenlerine bakılmaksızın tüm Suriyelilerin siyasi ve temsil haklarının sağlanması, 3) Ülke genelinde ateşkes kararı, 4) Kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askeri kurumların devlet yönetimine bırakılması, 5) Göçmen Suriyelilerin ülkelerine dönmesinin sağlanması, 6) Suriyeli olmayan SDG üyelerinin ülkeyi terk etmesi, 7) Suriye’nin birliğini hedef alanlara karşı yapılacak mücadelenin desteklenmesi, 8) Bölünme çağrıları ve nefret söylemlerinin reddedilmesi, 9) Anlaşmanın yıl sonuna kadar sahadaki uygulamalarının tamamlanması.

Bu anlaşma imzalandıktan hemen sonra Türkiye’den çok manidar bir açıklama geldi. Hakan Fidan Ankara’nın anlaşmaya ihtiyatlı bir iyimserlikle yaklaştığını, sahada anlaşmanın nasıl uygulanacağını görmek istediğini, PYD’nin feshi ve silahsızlandırılması ve PKK’nın dağıtılması konusunda kararlı duruşunun olduğunu açıkladı. Evet, “ihtiyatlı bir iyimserlik”. Muhtemelen TC istihbari unsurları, PYD’nin mecbur kalarak ve zaman kazanabilmek adına bu anlaşmayı kabul ettiğini biliyordu. Zira STK güçleri PYD’ye yılbaşından beri ağır zayiatlar verdirmiş, diplomasi yoluyla da yoğun baskı kurdurmuştu. Bu çifte mecburiyet PYD’yi masaya oturtmuş ve teslim belgesini imzalatmıştı. Ama PYD’nin gizli ajandası hala yürürlükteydi ve ağırdan alarak, zaman kazanarak diplomasi ve savaş kabiliyetlerini zorlayarak anlaşmaya uymamayı deneyeceklerdi.

Türkiye, iyi niyet göstergesi olarak PYD’ye yönelik hava ve topçu harekatını durdurdu. Bu arada ABD, mevcut gelişmeleri yönlendirmek adına yeni Ankara Büyükelçisi olarak Thomas Barrack’ı atadı. Aynı günlerde Suriye, başta Palmira olmak üzere Türkiye’ye askeri üs kurabilmesi adına gerekli izinleri onayladı. Türkiye’nin kuracağı üsler Suriye’nin güvenliği açısından oldukça kıymetli. 15 yıldır savaşan, bütün askeri alt yapısı İsrail tarafından imha edilmiş, ekonomik ve siyasi sıkıntılarla boğuşan Suriye’nin güvenlik kaygıları bu şekilde hafifletilmiş olacaktı. Ama Palmira ve Tiyas (T4) üsleri birkaç gün sonra İsrail uçakları tarafından vurularak kullanılmaz hale getirildi. Kısacası, dolaylı da olsa Türkiye ve İsrail arasında düşük yoğunluklu savaş yaşanıyordu. Hem sahada, hem diplomaside.

İsrail Türkiye’nin Suriye’de kurmayı planladığı hava üslerinden oldukça çekiniyor. Suriye hava sahasında rahatça at koşturan İsrail, züccaciye dükkanına girmiş fil gibi istediği an istediği yeri bombalama küstahlığına devam etmek istiyor. Bunun için Yahudi lobisi üzerinden ABD’ye yoğun baskı yapıyordu. Her şeye rağmen Türk ordusu mensupları keşif amaçlı T4 Hava Üssüne giriş yaptı. İsrail askerlerimizi vurmaya cesaret edemedi. Ama 2 Nisan’da üssün çevresini vurdu. Bu arada Hama Askeri Havaalanı da ağır şekilde bombalandı. İsrail’den bu operasyonların Türkiye’nin Suriye’de üs kurmaması için bir uyarı olduğunu açıkladı. Bir gün sonra da hıncını alamayarak Şam şehri etrafındaki askeri birliklere ağır bombardıman yaptı.

Ve nihayet 5 Nisan’da Suriye’deki oyun kurucu gizli aktör İngiltere’den ses gelmişti. İsrail’i Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı göstermeye davet eden İngiltere, İsrail’den gerginliği azaltma talebini deklere etti. İngiltere az konuşur, konuştuğu her zaman da ağırlığı olmuştur.

Aynı gün varılan anlaşma gereği Halep’in iki kuzey mahallesini (Şeyh Maksud ve Eşrefiye) elinde bulunduran PYD bölgeyi terk ederek Fırat’ın doğusuna çekildi. Böylelikle Fırat’ın batısında PYD’ye ait hiçbir kuvvet kalmamış oldu.

Bu arada İsrail arka odalarda planlar kuruyor ve bunu Türkiye’ye yedirmeye çalışıyordu. Suriye’yi dört nüfuz alanına bölmüş, Rusya, İsrail, ABD ve Türkiye’nin her birine bu bölgeleri teklif etmişti. ABD ve Rusya’ya rüşvet vererek Türkiye’nin nüfuz alanını kısıtlamayı ve dahası kendisini Güney Suriye’de bir daha çıkmayacağı bir bölgeyle (Dera ve Süveyda) ödüllendirmeyi planlamıştı. Tabii ki teklif Türkiye tarafından ciddiye alınmadı.

SDG cephesinde zamanla ayak diretme, mızıkçılık başladı ve en sonunda külliyen karşı çıkma evresine geçildi. Anlaşmadan yaklaşık bir ay sonra YPG sözcüsü Ferhad Şami “Türkiye, Tişrin barajı bölgesine askeri kuvvet yığdığı için bu anlaşmayı yapmak zorunda kaldık. Kontrolümüz altındaki bölgelere hiçbir güç giremeyecektir” açıklamasıyla işin rengini göstermiş oldu.

ABD, Suriye’deki askerlerinin bir kısmını techizatlarıyla beraber Suriye’den çekerek Irak’a gönderdi. Netenyahu alelacele bir kez daha Trump’la bir araya gelerek elinden kayıp giden Suriye’yle ilgili bir şeyler yapması için ABD’yi zorladı.

Türk ve İsrailli yetkililer, 10 Nisan’da Azerbaycan’da bir araya geldi. Görüşmelerin pozitif seyrettiği ve tekrar görüşülebilineceğine dair bilgiler medyaya yansıdı. İsrail, ilk planı işe yaramayınca daha yapıcı olduğunu düşündüğü ikinci teklifini yapmıştı. Şam’ın güneyi ve Dera’da silahsız bölge istiyordu. Bu bölgeyi İran’a karşı yapacağı operasyonlarda hava sahasını kullanabilmek adına istediğini de vurguluyordu.

Devam edecek…

İlginizi çekebilecek diğer yazılar: